Mail Contact Home

Gửi cho bạn bè trang báo này

 

Bên kia cầu chữ Y

 
 


Thân tặng những ai ở Chánh Hưng - Hưng Phú




Má tôi kể, hồi người quen và lập gia đ́nh với ba tôi, má tôi không bao giờ nghĩ rằng người phải về làm dâu nhà nội nơi tận vùng nửa quê, nửa tỉnh dù mang tiếng vẫn ở Sàigon như vùng đất nổi bên kia cầu chữ Y, quận 8 nầy, vùng mà người Sàigon hay gọi một cách vắn tắt gọn gàng là “miệt Ḷ Heo Chánh Hưng“ v́ nơi đây có một ḷ thịt to lớn cung cấp thịt heo (lẫn thịt ḅ, thịt ngựa) cho cả thành phố.

Đây là một ốc đảo giữa ḷng thành phố đuợc bao bọc bởi các ḍng nước của những con kinh đào và đuợc nối với đất liền thành phố bởi những cây cầu mà cây cầu lớn nhất có 3 nhánh là cầu chữ Y. Từ trung tâm Sàigon đi thẳng vào Chợ Lớn đến đường Nguyễn Biểu, quẹo phía trái thẳng đến chân cầu bên đây thành phố. Lên giữa cầu có 2 nhánh rẻ, nhánh bên phải có con kinh Tàu Hủ chia đôi quận 8 (tức vùng Chánh Hưng) với quận 5, quận 6 của vùng Chợ Lớn. Con kinh nầy đổ ra sông Bến Lức. Nhánh bên trái của cầu là kinh Đôi chảy dài vô B́nh An, tiếp ra huyện B́nh Chánh, sau đó nhập với kinh Tàu Hủ đổ vào sông Vàm Cỏ ở cầu B́nh Điền.



Cầu Chánh Hưng

Chánh Hưng nằm giữa các nhánh sông, phía bắc có cầu chữ Y, phía nam có cầu Hiệp ân và một cây cầu nhỏ xuyên qua chợ Xóm Củi mà dân trong vùng gọi là cầu Phát Triển, chạy thẳng cầu Hiệp ân sẽ gặp cầu Nhị Thiên Đường thuộc vùng Chợ Lớn. Từ dưới chân cầu chữ Y nhánh phải là đường Hưng Phú, ḷ Heo Chánh Hưng nằm trên đường nầy có cửa chánh nằm trên đường Lê Quang Kim và một bên hông là đuờng Nguyễn Duy. Đường Hưng Phú chạy dài thẳng xuống có đường Chánh Hưng cắt ngang để gặp Bến Ba Đ́nh, từ Bến Ba Đ́nh có những con đ̣ nhỏ sang sông để qua chợ Ḥa B́nh và Lao Cai. Nội tôi kể, Chánh Hưng những năm trước thập niên 30-40 là đồng ruộng, śnh lầy. Khoảng thập niên 50-60 chính phủ đương thời cho xáng thổi lấy đất bùn dưới sông sâu lấp bằng các vùng śnh lấy đó để xây dựng những dăy phố ngay hàng từng lô thẳng tắp, c̣n được gọi là dảy nhà “lô“.



Cầu Nhị Thiên Đường


Riêng tôi, tôi thực sự biết Chánh Hưng khi ba má tôi dọn về ở hẳn với nội tôi, khoảng năm 1955 hay 56 tôi không nhớ rơ, và sau đó xây cất hẳn một ngôi nhà kế bên nhà của nội, c̣n được gọi là ngôi nhà từ đường, nhà hương hỏa, ngôi nhà được xây trên vùng đất nầy từ đời ông cố của tôi, cách đến nay cũng hơn trăm năm lẻ. Nhà nằm trên đường Chánh Hưng, bên mé phải sát cạnh một con lạch nhỏ chảy ra kinh Tàu hủ, mé trái giáp nhà ông bà Ba, một láng giềng cố cựu của nội tôi. Phía trước nhà tôi, chếch về bên phải là chùa An Phú, chùa không lớn nhưng trang nghiêm và sau nầy được sửa sang lại khang trang rất đẹp, từng là nơi hành hương của cố nghệ sĩ Thanh Nga lúc c̣n sanh tiền cũng như nhiều nghệ sĩ cải lương nổi tiếng khác. Chung quanh vùng tôi ở có rất nhiều đ́nh, nhiều miếu. Những năm tôi c̣n nhỏ, cứ mỗi năm, các chùa, đ́nh, miếu thường có lệ cúng lễ kỳ yên hay gọi nôm na là lễ thỉnh sắc (thỉnh bài vị). Những lần lễ lộc như thế, ban hội tề của các nơi đó mời các đoàn hát bộ hoặc các gánh cải lương nho nhỏ về hát chầu và tôi cũng như đa số những đứa trẻ trong xóm thường chen vào đ́nh, miếu đứng sau cánh gà xem hát một cách say sưa. Những buổi hát chầu như vậy đă thấm nhập vào tâm hồn thơ dại của tôi bao nhiêu tuồng tích, với bao văn vẻ b́nh dị như một dấu ấn trong tiềm thức tôi đến tận măi bây giờ.



Ba Nhánh của chữ Y



Nếu chỉ nói đến việc vui chơi mà bỏ quên việc học th́ quả thật là một điều thiếu sót lớn, v́ vậy tôi cũng muốn nói đến ngôi trường đầu đời của tôi, trường Tiểu học Chánh Hưng. Trường nằm trên ngả quẹo ra Bến Ba đ́nh, mặt trước và phía hông trái ngó ra kênh Tàu Hủ, phía sau giáp đ́nh Ông, hông bên phải có một trại chằm lá của ông bà Năm Sắm. Lá dừa nước từ Lục Tỉnh đem lên đuợc thợ gia công chằm lại thành từng phiến dùng để lợp nhà. Từ nhà tôi đến trường phải đi ngang qua chợ Chánh Hưng và ngả ba Bến Ba đ́nh. Tôi thích ngả ba nầy v́ có quán ông Tiều bán nước đá nhận mà tôi thường ghé mua từng viên đá bào nhận chặt có chan si rô và một chút nước chanh muối trên mặt thơm ngon vô cùng. Trong suốt thời gian bao năm ở bậc Tiểu học, c̣n ghi măi trong tôi là h́nh ảnh một ngày tan học năm cuối cùng. Hôm đó như thường lệ, tiếng trống tan trường vừa dứt, bọn học tṛ chúng tôi túa nhau ra về. Bỗng phía trước tôi có tiếng la lớn “Thằng chỏng chết trôi, thằng chỏng chết trôi tụi bây ơi“. Lúc đó nước cạn, ḷng sông lộ hẳn bùn śnh, một xác chết trôi sông ph́nh to đang phơi ḿnh nữa trên bải cạn, nữa dưới nước sâu. Đó là lần đầu tiên trong đời tôi thấy một xác người chết và cũng là lần đầu tiên tôi biết thế nào sự khác biệt giữa sống và chết. Tôi không nhớ tôi như thế nào lúc đó, chỉ nhớ rằng hôm ấy về nhà tôi không nuốt được bữa cơm trưa.

Những ngày không vui hoặc những hôm rảnh rổi tôi hay ra bên hè leo cây nhản hoặc tập xe đạp. Giữa hè nhà tôi và hè nhà ông bà Ba hàng xóm có hàng rào xương rồng ngăn đôi. Tôi thường bắt gặp chị Tỏ, con gái út của ông bà Ba, ngồi th́ thầm với chị Đổ Ngọc Trinh, con của bác Tư Lô trong xóm. Không biết hai chị bàn tán điều ǵ, nhưng mỗi lần thấy tôi ṭ ṃ đứng nghe, hai chị thường cười và khoát tay bảo tôi đi nơi khác chơi, đừng để ư chuyện người lớn, tôi cũng cười phụ họa và lăng đi nơi khác v́ nghĩ rằng hai chị chắc đang nói chuyện bồ bịch với nhau. Nhiều năm sau nầy, tôi mới rơ ra là hai chị bàn chuyện vô bưng với Cách Mạng, nhưng cuối cùng chỉ có chị Trinh thực hiện chương tŕnh c̣n chị Tỏ vẫn sống đời thường như mọi người. Sau ngày 30.4, chị Trinh trở về và lúc tôi đă sang Y’, thư từ người thân cho biết rằng chị có thời giữ chức Thứ trưởng Bộ Phát Triển Kinh Tế, c̣n chị Tỏ lập gia đ́nh và nghe nói cùng chồng vượt biên định cư tận phương xa ở hải ngoại. Bạn bè tôi, bạn học hoặc bạn cùng xóm tôi có khá nhiều. Thân quen nhau qua tṛ chơi trẻ con, qua những đêm trăng thu rước đèn khắp xóm, những ngày nắng hạ hớt cá, thả diều. Sau nầy lớn lên, những thằng bạn trai có đứa thành danh đổ đạt, có đứa vùi thân v́ chiến tranh, dù chết cho bên nầy hay bên kia tôi tin rằng họ đều nghĩ rằng họ đă đem thân xác ḿnh làm phân bón cho hoa màu của đất nước. Những cô bạn gái đa số tiếp tục truyền thống của các bà mẹ giữ việc tề gia, chồng con, nội trợ. Rất hiếm thấy các bạn gái của tôi thành nhân đổ đạt, có lẻ v́ vậy má tôi vẫn thường hay bảo “Con gái Chánh Hưng sanh ra để làm vợ hiền, dâu thảo mà thôi“.


Người Chánh Hưng hiền ḥa, cục mịch, giận hờn không giấu diếm, thương ghét chẳng đậy che. Mắng chửi nhau hôm trước, hôm sau cúng giổ đă thấy bánh rượu, trà mời. Cửa không khóa, sân không đóng, tin nhau như tin người thân ruột thịt, tiền của không nhiều nhưng t́nh nghĩa mênh mông.

Bên kia cầu chữ Y là thế, một ốc đảo xanh màu, màu nước xanh của những ḍng kênh, màu xanh của cỏ cây trên mặt đất và màu xanh của ḷng người hướng vọng tương lai. Vậy mà tôi đă bỏ nơi đó ra đi, đi khi chưa làm được một điều ǵ ích lợi cho nơi đă nuôi nấng tôi thành người, đi khi nước kinh Đôi chưa cạn và những con đ̣ vẫn tiếp tục ngày hai buổi nối Chánh Hưng với Chợ Lớn - Sàigon. Hai mươi mốt năm dài sống đời viễn xứ, đă bao lần tôi thở dài “chiều chiều ra đứng ngơ sau, trông về xóm củ ruột đau chín chiều“.

Năm 1995 tôi đă một lần trở lại, Chánh Hưng ngày tôi về với bao “thương hải tang điền“ nhưng ngôi nhà của cha ông vẫn c̣n đó. Từ đấy đến nay tôi vẫn ước ao đựơc thêm một lần t́m đến đó. Tin tức người thân từ quê hương gửi qua cho biết, nhà nước đă xây cầu Nguyễn Tri Phương nối bên nầy kinh Tàu Hủ với bên kia kinh Đôi như một thôi thúc tôi hăy sớm trở về để thấy sự đổi thay trọng đại đó. Và hơn thế nữa, nếu quê hương Việt Nam là h́nh ảnh mẹ cha, thành phố Sàigon mang bóng dáng người t́nh th́ Chánh Hưng thương nhớ là bạn tri kỷ với tôi mà cuộc sống nầy trong chúng ta có mấy ai bỏ được người tri âm, phải không các bạn?


Cây cầu nối liền trung tâm Sài G̣n với bán đảo Thủ Thiêm dự kiến sẽ hoàn tất trong 2005. Hinh NVX

Huỳnh Ngọc Nga

Italia, Torino 11.2004

(Cùng một tác gỉa )

 
 
 


Ghi rơ nguồn "yeuvietnam.com" khi bạn phát hành lại thông tin từ website này

<< GIAO KÈO >>