Mail Contact Home

Gửi cho bạn bè trang báo này

 

Ca sĩ Thanh Lam và
nhạc Trịnh Công Sơn

 
 

Xuân, chị bạn tôi từ trong nước vừa gửi thư sang cho tôi kể chuyện mới lạ trong nhạc Trịnh Công Sơn. Chị bảo báo chí và mọi người đang bàn tán về việc ca sĩ Thanh Lam đang chuyển đổi các bản nhạc Trịnh Công Sơn từ giai điệu nguyên thủy sang giai điệu thời trang của nhạc Rap, nhạc Rock, v.v…Được hỏi ư kiến tại sao cô làm thế th́ Thanh Lam cho biết nếu hát nhạc TCS theo cách viết của ông th́ không ai qua nổi Khánh Ly và điệu nhạc quá ư nhẹ nhàng không hợp mấy với giới trẻ hôm nay, v́ vậy cẩn thổi một luồng gió mới vào để nhạc TCS có nét sinh động hơn.

Tôi chưa biết Thanh Lam biến chuyển thế nào những gịng nhạc Trịnh, chỉ biết là chị bạn tôi – dĩ nhiên đồng trang tuổi với tôi - bảo rằng thấy cô ấy uốn éo như bị điện giựt và gào thét…..”Trời ươm nắng, cho mây hồng…” mà bỗng hoảng hồn chẳng thấy đâu mây hồng, nắng ấm trong khi giới trẻ th́ la ó cổ vũ ḥ reo vang vội như điên. Biết tôi mê nhạc Trịnh và coi ông như thần tượng, chị bạn tôi hỏi tôi nghĩ thế nào về hiện tượng trên, vui hay buồn và đồng ư hay phản đối với sự chuyển đổi đó?

Trịnh Công Sơn là một hiện tượng đặc biệt của tân nhạc VN, đặc biệt không những v́ số lượng khổng lồchất lượng phong phú trong các tác phẩm của ông mà v́ sự phổ biến sâu rộng khắp mọi nơi, mọi tầng lớp trong xă hội từ hơn bốn mươi năm nay cho dù giờ đây ông không c̣n nữa với cuộc đời. Cá nhân ông gắn liến cùng lịch sữ cũng như nhạc ông mang h́nh ảnh, hơi hướm của con người ông, một con người thanh thoát trong cách đối xử cũng như trong thâm cùng tư tưởng. Nói đến nhạc Trịnh người ta nghĩ đến những âm điệu nhẹ như thơ, hiền như hơi thở cho dù đó là bài hát viết dưới bất cứ chủ đề nào. Người già yêu nhạc ông bằng những thâm trầm u uẩn, người trẻ mến nhạc ông bằng nét t́nh đẹp tựa mơ. Những cái thơ mộng, nhẹ nhàng đó cho người trong, kẻ ngoài thấy tính chất hiền lành của người Việt. Và cũng không ai chối căi chỉ có Khánh Ly mới diễn tả hết những ǵ ông muốn nói. Bỏ ra ngoài những chuyện xa xôi, chỉ nh́n về phương diện nghệ thuật th́ họ sinh ra để gắn liền tên tuổi vào nhau. Nh́n về phiếm diện th́ ngoài Khánh Ly ra không ai có thể làm sống động đuợc những gịng nhạc của ông nhưng lấy cái tâm để nghe nhạc ông th́ bất cứ ai cũng có thể là Khánh Ly để làm nhạc ông sống măi ngàn đời.

Nếu chia động từ “Hát” theo văn phạm Anh, Pháp th́ động từ thay đổi theo chủ từ, nói nôm na để bảo rằng hay dở tùy người hát. Nhưng chúng ta là người Việt, hát là hát, chỉ thay đổi chủ từ mà thôi, động từ bất biến. Người Á Châu sống bằng cái tâm nhiều hơn người phương tây, nghe nhạc ông bằng cái tâm th́ dù người hát là Khánh Ly hay là anh, là chị, là ông kia, bà nọ hoặc là tôi th́ nhạc Trịnh lúc nào cũng thanh thoát tuyệt vời.


Nhưng những điều tôi kể trên chỉ nhắm vào nhạc Trịnh nguyên thủy, nhạc Trịnh do chính ông thực sự viết ra bằng tâm thức của ông. Nay ca sĩ Thanh Lam muốn những âm điệu hiền lành ấy nóng bỏng hơn cho hợp thời trang th́ lại là chuyện khác. Tôi chưa được nghe Thanh Lam hát lần nào, lại càng chưa biết cô hát nhạc Trịnh theo lối mới ra sao, nhưng những ǵ chị bạn tôi kể làm tôi liên tưởng nhớ đến phim Sister Act do nữ tài tử da đen nổi tiếng Whoopi Goldberg đóng vai cô ca sĩ nhạc Rock, Rap v́ tránh sự lùng bắt của người t́nh Mafia trả thù trong một sự t́nh cờ cô chứng kiến cảnh giết người của hắn nên cô phải tránh vào tu viện giả làm d́ phước. Tại đây cô đă biến dàn đồng ca của nhà thờ thành ban nhạc Rock kéo theo sự thu hút, tham dự đông đảo của các con chiên, ngay cả Đức Giáo Hoàng trong buổi viếng thăm nơi đó cũng vỗ tay tán thưởng.

Đó là chuyện phim trên màn ảnh, ngoài đời sống thực, trong một buổi họp bạn bè vui vẽ của chúng tôi nhân chuyến du hành sang Thụy Sĩ của Khánh Ly hồi tháng 3 vừa rồi có sự tham dự của Thái Ḥa, một ca sĩ trẻ được khá nhiều người biết ở châu Âu, Khánh Ly vẫn hát theo lối cũ, không có ǵ thay đổi âm điệu, nhưng Thái Ḥa biến hóa hơn, nhạc chạy nhanh hơn, dồn dập hơn với nhiều nhạc cụ hơn và có cả các giọng phụ họa hoà âm theo chàng. Thái Ḥa không ḥ hét, chàng vẫn giữ nhịp điệu nhẹ nhàng, nhưng người nghe thấy không khí sinh động hẳn lên dù thật t́nh lấy công tâm mà nói th́ kỹ thuật hát của chàng không thể so sành với sự điêu luyện của Khánh Ly. Chiều hôm sau, các bạn tôi, những người hay hát hơn hát hay, họ họp nhau lại để hát bài Biển Nhớ, để vui đùa với nhau họ chuyển thể sang điệu Rap, nghe thật vui và thật lạ tai. Chúng tôi vừa nghe, vừa cười thích thú, thấy đâu đó có gương mặt hài ḷng của Trịnh Công Sơn. Tôi tin ông hài ḷng v́ nhạc ông không chỉ để thở than chuyện chia ly buồn thảm, mà nhân thế c̣n biết uyển chuyển biến buồn thành vui .


Cuộc đời nầy biến chuyển không ngừng, từ kỹ thuật khoa học đến tư tưởng con người th́ một bài nhạc, một thể điệu được chuyển thể cũng chẳng có ǵ để gọi là lạ. Trở lại câu hỏi của Xuân, bạn tôi, về cảm nghĩ chuyện ca sĩ Thanh Lam đang biến hoá nhạc Trịnh, tôi có thể nói cùng bạn tôi rằng, nhạc nguyên thủy của TCS thể hiện con người tác giả, con người đó khi muốn tham gia một vũ hội hóa trang cũng có thể mang nhiều chiếc mặt nạ để hoà nhập cuộc vui với đời, điều quan trọng là những chiếc mặt nạ ấy không làm phiền bận chung quanh và không thay đổi tâm hồn người đó là được rồi. D́ phước Act khi vỗ tay đem Rock vào nhà thờ có làm mất đi uy quyền phẫm hạnh của Chúa đâu? Hăy nh́n không gian nhạc với tầm nh́n rộng mở, ta già, ta có tuổi, ta nghe nhạc Trịnh (nguyên thuỷ) trong lối ban sơ tuổi trẻ, thanh niên thích sinh động, cứ cho họ hét ḥ theo ư họ.
Thanh Lam đang làm một cuộc cách mạng cho nhạc của người quá cố, hoan nghênh sự sáng tạo của nàng ca sĩ *, chỉ mong dù chuyển thể thế nào khi hát xin đừng đi kèm những điệu bộ khích động thái quá làm mất đi hồn thơ của Trịnh Công Sơn là được rồi. Bên kia bờ hư ảo, chắc hẳn người khách trọ trần gian ngày nào cũng đang mĩm cười thỏa nguyện thấy những đứa con tinh thần của ḿnh sống măi với thời gian qua mọi h́nh thái :

Du du vân ảnh biến thần tịch
(Bóng mây lững thững biến đổi sớm chiều)
(Nguyễn Du)

và đó há chẳng là cái nhân sinh quan cuộc đời biến chuyển mà ông vẫn thường tâm đắc hay sao?


(*) YVN: Chị Nga ơi. Đă làm cách mạng th́ nên làm đến cùng.
Người hát lẫn người nghe nhạc RAP rất thích cử động theo nhịp.
Như vậy mới đă (đạt) ! HiHi!

Huỳnh Ngọc Nga
Italia - Torino 10.2005

(Cùng một tác gỉa )

 
 
 


Ghi rơ nguồn "yeuvietnam.com" khi bạn phát hành lại thông tin từ website này

<< GIAO KÈO >>