Ngày 15 tháng 12 (1967)



Những ngày cuối cùng của tôi ở Việt Nam, đã hơn một tháng tôi có mặt ở đây, thế mà mọi thứ vẫn tiếp tục cứ như một vở kịch rồ dại làm tôi sững sờ. Hôm qua tướng Loan, lại tướng Loan, đã ra lệnh bắt hai người của Mặt Trận khi họ đến tìm gặp sứ quán Mỹ: một giáo sư đại học và một người trợ lý của giáo sư. Hình như họ không phải là cộng sản. Người ta đã bắt họ trước khi họ vượt qua cánh cổng của sứ quán, chính tổ chức CIA đã tổ chức cuộc hẹn này. Trụ sở của sứ quán là một pháo đài to lớn, được bao bọc bằng một bức tường cao. Trụ sở này thật là phù hợp cho một cuộc hẹn như vậy, tiếc rằng tướng Loan đã cản trở tất cả. Nếu em mà nhìn thấy viên phụ trách của Juspao lúc đó: ông ta cứ như phát điên. Ông ta đập nắm tay xuống bàn, hét tướng: “Đồ con chó, son of a bitch !”, và cứ mỗi cú đập tay xuống bàn là điện thoại lại rung reng. Để tránh gây tai tiếng, cô thư ký của ông ta đã đóng cửa lại, nhưng dù vậy vẫn nghe thấy tiếng rung reng của điện thoại, tiếng hét đi hét lại phẫn nộ: “Đồ con chó, son of a bitch !”. Hiển nhiên: giờ đây Mặt Trận Giải Phóng Dân Tộc sẽ đổ lỗi cho người Mỹ trách nhiệm về vụ bắt bớ này, có thể họ sẽ cho đó là một sự phản bội, và những cuộc gặp gỡ sau này sẽ trở nên khó thực hiện. Trong khi đó Barry Zorthian nói luôn miệng: “Tôi có thể cam đoan với các người là ông đại sứ Bunker không biết một tí gì hết. Chính phủ Mỹ hợp tác chặt chẽ với chính phủ Việt Nam nên họ không bao giờ ước mơ đàm phán với một Việt cộng mà không có sự đồng ý của phía ấy”. Thật rõ là cái anh chàng Barry Zorthian.
Hình như trước mặt tôi là một quan chức Việt Nam: Nguyễn Ngọc Linh. Bộ trưởng bộ Thông tin, chủ hãng Vietnam Press, bạn của tướng Loan, giầu sụ đến phát nôn. Em có biết không, ông ta chỉ mua quần áo ở đường Condotti hoặc đường Bon Street và ngày chủ nhật lúc trượt ván nước trên những con kênh do Việt cộng kiểm soát, ông ta chỉ mặc một chiếc quần lót Cardin. Ông ta được đàn bà yêu thích và ông ta rất thích đàn bà. Nhiều, quá nhiều ngoại ngữ mà ông ta biết: ông ta nói tiếng Pháp như người Pháp, nói tiếng Anh như người Anh, nói tiếng Đức như người Đức và nói cả một chút tiếng Ý, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Trung Quốc, tiếng Nga. Chẳng phải là ông ta đã mời tôi ăn trưa để cho việc này sao? Bữa ăn trưa kéo dài nửa tiếng, và trong nửa tiếng chúng tôi không nói chuyện gì nhiều lắm: tôi dò xét ông ta và ông ta dò xét tôi với sự cẩn thận của người Á Đông. Nhưng khi tôi hướng câu chuyện tới vụ bắt bớ hai người của Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng, bộ mặt của ông ta dãn nở ra trong một niềm vui sướng không cần giấu diếm và đôi mắt của ông ta ánh lên một sự thích thú gần như là khoái cảm.
- Việc bắt hai người Việt cộng mà họ đã tìm đến sứ quán Mỹ là một hậu quả của một sự sai lầm gần đây nhất của nước Mỹ. Đó là một bài học để dạy họ có nề nếp hơn. Hay đúng hơn để nhắc nhở họ là chúng tôi không phải là nước cộng hòa Dominic.
- Ông Linh, ông không cảm thấy là vô ơn sao?
Ông ta xua một con ruồi, mỉm cười một cách lịch lãm: “Không thể nói về sự vô ơn giữa chồng và vợ”.
- Ông Linh, ông đang nói là nước Mỹ và Nam Việt Nam kết hợp với nhau trong một cuộc hôn nhân?
Ông ta lại xua ruồi với ngón tay út.
- Ồ, chắc chắn là như vậy. Một cuộc hôn nhân vì lợi mà là một cuộc hôn nhân. Bà thấy đấy, người Việt Nam chúng tôi không quen với cuộc hôn nhân vì tình yêu, chúng tôi quen với cuộc kết hôn vì lợi ích. Nó kéo dài lâu và hạnh phúc luôn đến, mặc dù đến chậm. Có nghĩa là không loại trừ, hiển nhiên rồi, những cuộc cãi vã xung đột.
- Ông Linh, trong cuộc kết hôn này, ai là vợ và ai là chồng?
Ông ta mỉm một nụ cười quỷ quái.
- Rõ quá rồi, người vợ là Việt Nam. Tuy vậy bà thấy đấy, ở Việt Nam những người phụ nữ họ thường mặc quần và một người vợ có quyền bính về mọi sự trong nhà. Ở Việt Nam không ai mời một người khách mà không hỏi ý kiến người vợ. Hơn nữa nếu người khách lại là một kẻ thù.
- Chính vì thế tướng Loan đã cho bắt trên ngưỡng cửa của sứ quán hai người đại diện của Mặt Trận? Vì lý do để cho một bài học?
- Tướng Loan rất, rất là có giáo dục thưa bà.
Hình như người Mỹ đã yêu cầu chính phủ Việt Nam lấy đầu tướng Loan và tướng Loan đã xin từ chức. Và hình như phó thủ tướng Kỳ đã từ chối tuyên bố: “Còn quá cần đến ông ta, tướng Loan”.
Tôi phải bằng mọi cách biết được tướng Loan. Mặc dù việc này hầu như không phải dễ. Các nhà báo đến từ khắp mọi nơi trên thế giới họ đã thử tìm cách. Còn ông ta thì từ chối với một câu đùa bỡn: “Im lặng là vàng, thưa ông”.

Châu Loan Phạm Người dịch Tác giả : Nhà báo Oriana Fallaci