Hồi bấy giờ bàn là điện còn rất hiếm, ở Hà nội ít gia đình có bàn là, tôi nghĩ vậy. Ví dụ như gia đình tôi không có nó, nhưng vì anh em chúng tôi còn nhỏ lắm nên quần áo mặc không phải ủi, cứ giặt rũ phơi khô, gấp cho thẳng nếp là xong.

Tuy vậy đối với mẹ tôi lại khác. Mẹ là cô giáo dạy ở một trường lớn tại trung tâm thành phố. Mẹ thích khi đi làm cũng như đi chơi quần áo phải phẳng phiu đâu ra đấy. Nhưng nhà không có bàn là, nên thỉnh thoảng mẹ phải đi mượn bạn bè, bằng không, tôi là đứa thường xuyên được mẹ sai đem quần áo của mẹ ra một tiệm ủi đồ không xa nhà lắm để thuê họ là.
Tiệm ủi cũng là nhà của bác chủ tiệm, và bác cũng là thợ ủi luôn. Một căn nhà nhỏ bé hai tầng, phòng ngoài quay ra mặt đường là của gia đình bác ở, còn mấy căn phòng bên trong và trên gác là của những gia đình khác. Tôi biết vậy vì thường xuyên thấy họ đi qua nhà bác, cả khi gia đình bác đang ngồi xúm xít quanh mâm cơm.

Vì tôi đến nhiều lần nên bác nhớ mặt tôi lắm. Bác thường ưu tiên ủi đồ cho tôi để mang về ngay cho mẹ vì mẹ cần. Chỉ có đôi khi nhiều đồ để ủi quá, và cũng có mấy khách hàng đang đứng chờ từ trước thì bác mới bảo tôi đi chơi mấy tiếng sau quay lại hoặc tới ngày hôm sau.

Nhưng chẳng lần nào là tôi chịu đi ngay cả. Bao giờ tôi cũng nán lại rất lâu đứng xem bác làm việc. Dưới con mắt bé bỏng của tôi thời ấy, bác như một người làm trò ảo thuật: những động tác của bác nhanh thoăn thoắt, một tấm vải nhầu nhĩ nhăn nhúm dưới tay bác chỉ một thoáng đã biến thành một cái áo hay cái quần phẳng phiu đẹp đẽ.

Bác làm việc hầu như trên vỉa hè, trước cửa nhà bác. Vì thời ấy dùng điện ủi đồ cho khách sẽ rất tốn kém, nên bác dùng bếp than. Một lò than hồng đỏ rực đặt ngay cạnh lối ra vào, trên tấm lưới sắt đặt ngay ngắn trên miệng lò là mấy chiếc bàn ủi bằng sắt đang được nung nóng. Những ngày mùa đông tôi rất thích đứng cạnh lò xem bác làm việc vì tôi được sưởi ấm, nhưng những ngày hè thì tôi phải đứng tránh ra xa vì sức nóng của lò than tỏa ra hừng hực làm tôi không chịu nổi. Thế mà bác vẫn một mình đánh vật với cái lò: khi thì bác dùng một que sắt dài chọc chọc vào những viên than đỏ rực, khi thì bác lấy những cục than đen gần đó bỏ tiếp vào lò cho than bắt lửa, rồi hai tay cầm một cái quạt nan quạt phành phạch vào cửa lò để than mới chóng ngoạm màu đỏ của mấy cục than đang cháy.

Cái rét của gió mùa đông bắc tràn về Hà nội lạnh thấu xương nhưng bác thợ ủi vẫn chạy ra chạy vào từ trong nhà ra vỉa hè, từ vỉa hè vào trong nhà để thay một chiếc bàn là đã nguội, để lấy một chiếc khác đã đủ độ nóng, và để tiếp tục là là ủi ủi, lật lên lật xuống chiếc áo cái quần của khách như đang làm trò ảo thuật.

Người bác bé nhỏ, gầy yếu trong chiếc tạp dề rộng thùng thình và cũ kĩ. Mái tóc bác đã bạc nhiều ngả sang một màu trăng trắng xin xỉn. Chỉ có đôi mắt tinh tường và những bước đi, động tác nhanh nhẹn của bác là chứng tỏ tuy bác đã luống tuổi nhưng sức lực bác vẫn còn mạnh để làm việc.

Có lần tôi nghe bác kể với một khách hàng lớn tuổi rằng cả đời bác từ trước đến giờ chỉ biết đến cái lò than, đến cái bàn gỗ để là, đến những chiếc bàn là bằng sắt nặng chịch kia và những đống quần áo của khách hàng đem tới. Bác còn khẽ nói rằng vợ bác chẳng may bị bệnh qua đời sớm để lại cho bác bốn người con để nuôi dưỡng cho khôn lớn. Mà bác chỉ biết có mỗi cái nghề này nên bác phải làm quần quật tối ngày để nuôi mấy đứa con ăn học.
- Tôi chỉ cầu mong lũ con tôi ăn học nên người làm nên kĩ sư bác sĩ chứ không phải vất vả cực nhọc làm cái nghề này như của tôi.
Mồ hôi lấm tấm chảy giọt trên trán bác, bác cũng chẳng kịp lau. Có những lúc tôi thấy bác bận qúa chạy không kịp, tôi mạnh dạn bảo bác.
Bác ơi cứ đứng đấy ủi đi, để cháu thay bàn là nóng cho bác.

Nhưng bác bảo không được, tôi là khách, và tôi còn bé lắm không thể xách nổi cái bàn là sắt nặng kia được, và nhất là không thể cầm nó được vì nó nóng lắm có thể làm bỏng bàn tay nhỏ bé của tôi. Bác cười xòa, nhìn tôi với vẻ thân thiện rồi chạy ra lò than ngoài vỉa hè thay bàn ủi khác.

Rồi sau đó bác bảo tôi là hãy đi chơi đi, tuổi của tôi chưa thể làm việc được mà chỉ để chơi và học thôi. Chứ khi nào thành người lớn rồi thì sẽ vất vả lắm, sẽ phải làm ăn cực nhọc để kiếm sống, sẽ phải lao động nhiều, mà lao động thì rất mệt nhọc... Nói hết câu, bác cầm lấy môt cái ca đựng nước trên bàn ủi đưa lên miệng. Tôi tưởng bác khát nước nên lấy nước uống. Ai ngờ đâu bác đổ nước vào miệng, ục ục nhẹ, hai má phồng lên như ngậm hai quả bóng con, rồi bất chợt bác phun xì ra.Những tia nước li ti từ miệng bác bắn tóe ra như một cái đài phun nước khi nó được bắn từ dưới lên cao rồi tỏa ra rơi xuống thành những tia nước bay bay. Bác xịt ẩm đồ ủi như vậy để là cho dễ, bác làm một cách thiện nghệ như một người làm trò ảo thuật.

Có mấy lần ở nhà tôi cũng bắt chước bác: tôi ngậm nước đầy miệng, hai má tôi phồng lên như ngậm hai quả táo, tôi cũng ục ục nhẹ một chút rồi tìm cách phun nước ra. Nhưng nước từ trong miệng tôi không phun thành tia mà tóe loe rơi đầy xuống ướt cả một mảng áo của mẹ. Thử đi thử lại mấy lần mà không khá hơn, cuối cùng chiếc áo của mẹ ướt sũng như mới giặt chưa phơi.

Còn chiếc áo trong tay bác thợ ủi thì chỉ sau hai, ba lần bác phun nước bằng miệng đã đủ ẩm rất đều. Tôi thấy bác giũ giũ chiếc áo rồi đặt lên bàn, tay phải bác với lấy cái bàn là, rồi bác dận dận nó trên một miếng dạ đã cũ, chắc để giũ sạch bụi than còn bám và bác bắt đầu ủi. Bắt đầu từ chiếc cổ áo, đến tay áo, phải rồi trái, xong đến hai nẹp áo, rồi đến phần lưng áo và hai thân áo trước. Chỉ thoáng một cái, chiếc áo đã được cài khuy, gấp ngay ngắn trông như áo mới mua.

Sau này khi đã lớn, tôi biết là ủi quần áo khá thạo và “chuyên nghiệp” có lẽ cũng nhờ một phần sự quan sát bắt chước bác thợ hồi đó.

Bao nhiêu năm đã trôi qua, miền bắc bị Mỹ ném bom, chúng tôi phải đi sơ tán rời xa Hà nội thân yêu, và cũng là rời xa bác thợ ủi làm trò ảo thuật và bao những kỉ niệm ấu thơ khác. Tôi mong mỏi một ngày về thăm lại nơi cũ. Này đây, phố cũ của tôi, và căn nhà- tiệm ủi đồ của bác thợ là. Nó đã trở thành một cửa hiệu văn phòng phẩm xinh xắn, và nơi mà trước đây có cái lò than rừng rực với mấy cái bàn là bằng sắt nặng chình chịch đã được thay thế tự bao giờ một cây hoa ớt đỏ tươi không kém màu lửa của lò than bác thợ. Và bác thì không còn đó nữa, chắc chắn là bác đã đi vào một thế giới khác, vì khi tôi hay đến tiệm bác thì bác đã khoảng sáu chục tuổi. Sau một cuộc đời lao động cực nhọc, cuối cùng thì bác cũng được nghỉ ngơi vĩnh viễn.